Een verdwijnend eiland

Ik ben op weg naar Majuli, het grootste bewoonde riviereiland ter wereld. De veerpont is weinig meer dan een houten bootje met wat scooters op het dek en zo'n 50 passagiers onderin. Onderweg word ik door zo ongeveer de hele boot aangestaard. Een jongen die wat Engels kan krijgt de taak om me uit te horen. De gebruikelijke vragen komen langs. Waar ik vandaan kom, waar ik heen ga en of ik alleen reis. Verschillende passagiers stellen dezelfde vragen. De jongen kan na een half uur mijn volledige reisschema opdreunen.

Eenmaal aan de overkant staan er Sumo's te wachten om iedereen van het strand te krijgen. Daarna gaat het verder in een busje. Alleen, de weg wordt geblokkeerd door een andere chauffeur. Hij is flink kwaad op mijn chauffeur, de twee gaan bijna met elkaar op de vuist. Voor zover de relaxte eilandsfeer waarover ik las in mijn reisgids. Na een minuut of 10 gaan we toch op weg richting Garamur, een van de grotere dorpjes op het eiland. Er is zelfs een restaurant.

's Avonds ben ik blij dat ik bij mijn guesthouse wat kan uitrusten en kan lezen. Mijn Indische buurman heeft daar alleen andere gedachten over. Terwijl ik zit te lezen, komt hij naast me zitten en begint vragen te stellen. Blijkbaar kan hij, net zoals veel mensen hier, niet alleen zijn. Z'n Engels is gelukkig goed en ik word uitgenodigd voor een viscurry en whiskey. 

De volgende dag pikt de eigenaar van het guesthouse me op. Achter op de scooter ga ik mee naar het huis van zijn ouders. Van z'n moeder krijg ik bananen en een glas lauwwarme melk. Lekker. Z'n vader was schooldirecteur en kan goed Engels. We hebben het over het eiland. Tijdens de moesson overstroomt een groot gedeelte, waarna een vruchtbare laag achterblijft. Perfect om rijst te verbouwen. Nog wel. Ieder jaar nemen de rivieren namelijk grote stukken van het eiland mee. Enkele tientallen jaren geleden was het eiland nog 1200 km2. Nu is dat iets minder dan 800 en naar schatting is het eiland over een jaar of 20 verdwenen als er niets gebeurt. Terwijl we het hier over hebben, zie ik de ogen van de oude man vochtig worden. Hij besluit het onderwerp met de zin: 'Life on Majuli is great, this is our only sorrow'.

Na de lauwwarme melk en het gesprek word ik naar de Majuli cycle shop gebracht. Voor 2 euro per dag huur ik een hippe fluoriserend oranje mountainbike. Het perfecte vervoersmiddel om het eiland te verkennen. Ik doe meteen maar een rondje door het dorp en het volgende dorp, een paar kilometer verderop. Het zijn de grootste dorpen op het eiland, maar nog steeds niet meer dan wat huizen en winkeltjes langs de hoofdweg.

De volgende dag doe ik mijn echte verkenningstocht. Op de fiets gaat het over smalle, zanderige weggetjes richting de rivier. Langs de weg geven palmbomen wat schaduw.

Verder is het landschap vooral vlak, met dorre rijstvelden en meertjes. In de velden zijn vrouwen bezig om de laatste oogst binnen te halen en de mannen staan op kano's te vissen.

Ik kom door dorpjes met vaak niet meer dan 10 of 20 bamboehutjes. Overal word ik begroet en zelfs staande gehouden. De gebruikelijke vragen worden gesteld en iedereen wil een selfie. Ik probeer snel weer verder te gaan, om nog geen 100 meter later weer staande te worden gehouden. Echt opschieten doet het niet, maar gezellig is het wel.

Als ik aankom bij de rivier zie ik een hele groep mannen en vrouwen in de weer met zandzakken. De hoofdingenieur komt een praatje maken. Hij vertelt dat de rivier hier 8 meter diep is en ieder jaar verdwijnt er bijna 20 meter aan oever. Ze proberen het te remmen met zandzakken en geïmproviseerde dammen, maar het is vaak onbegonnen werk. De school en het dorp iets verderop zijn de komende jaren nog veilig, maar lang gaat het niet meer duren.

Na de gebruikelijke selfies ga ik verder richting een van de satras op het eiland. Het zijn kloosters van Vishnu aanhangers die ook dienst doen als culturele centra. Er worden dansen en voorstellingen gegeven. Door de erosie zijn er nog maar 22 van de originele 65 satras op het eiland. De rest is verplaats naar het vasteland. De eerste satra is bijna verlaten. In de grote hal brand wierook en er staan wat beelden. Bij de volgende satra heb ik meer geluk. Ze zijn bezig om maskers te maken die bij voorstellingen worden gebruikt. Een geraamte van bamboe wordt omhuld met klei en mest. Zodra dat droog is, worden de details erin gesneden en gaat er een laag verf overheen.

Ik heb de eer om de grote meester zelf aan het werk te zien. Hij is een autoriteit op dit gebied en heeft zelfs maskers in musea in Londen hangen. Een van zijn studenten geeft me uitleg terwijl ik hem aan het werk zie. Bijna een uur lang is hij bezig met de kleinste details. Hier een kleine inkeping, daar wat klei erbij. Hij is zo gefocust, dat ik er zelf relax van word.

Ook bij de volgende satra heb ik geluk. Ik spreek een van de priesters, die me filmpjes van de dansen laat zien en me uitleg geeft. Bij iedere satra is er woonruimte voor de priesters. In een kamer wonen een oude priester, eentje van middelbare leeftijd en een leerling. Als de oude priester sterft, wordt er een nieuwe leerling gezocht. Terwijl we staan te praten komt er een groep toeristen binnen. Ze krijgen een lokale dans te zien en ik kan meekijken. De priesters maken muziek met bekkens en grote trommels, terwijl ze ermee in de rondte zwaaien.

Tegen de tijd dat ik uit de tempel kom, is het een uur of 3. Hier in het noordoosten staat de zon dan al laag. Terwijl ik terug fiets valt er een gouden gloed over de velden. Bij een bamboebrug stop ik om naar de zonsondergang te kijken. Op oude fietsen komen mensen terug van hun werk, kinderen klimmen langs de pijlers omhoog en kano's worden aangemeerd voor de nacht. Het eilandleven op Majuli is goed. Ik hoop maar dat het nog lang zo kan blijven.